18 lines
2.9 KiB
Plaintext
18 lines
2.9 KiB
Plaintext
Lư Khê ngư bạc
|
|
|
|
Lư Khê ngư bạc (chữ Hán: 鱸溪漁泊, có nghĩa "thuyền đánh cá đỗ bến Vược"), là tên hai bài thơ của Mạc Thiên Tứ; một bằng chữ Hán được xếp trong tập "Hà Tiên thập vịnh" (khắc in năm 1737); một bằng chữ Nôm được xếp trong tập "Hà Tiên thập cảnh khúc vịnh" (chưa được khắc in). Cả hai bài đều nói đến cảnh thuyền đánh cá đỗ bến Vược, nơi Rạch Vược; nay thuộc phường Thuận Yên, thị xã Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang, Việt Nam.
|
|
Tên bài thơ.
|
|
Giải thích từ đầu bài: Lư là cá vược (còn được gọi là cá chẽm. Tên khoa học: Lates calcarifer). Khê là khe nước. Ngư bạc là thuyền câu hay thuyền chài đỗ bến.
|
|
Khi khởi xướng mười đầu bài trong "Hà Tiên thập vịnh", Mạc Thiên Tứ đã chọn tên bài thơ là "Lư Khê ngư bạc", để sóng đôi với "Lộc Trĩ thôn cư", vì cả hai đều nói đến cảnh sinh hoạt nghề nghiệp của nhân dân Hà Tiên.
|
|
Sau, vì thích cảnh Lư Khê quá, ông đã sai cất một tiểu đình để làm nơi buông câu thư giãn. Không chỉ vậy, ông còn mượn cảnh trí này, làm thêm 32 bài thơ Đường luật, gọi là "Lư Khê nhàn điếu tam thập thủ", và một bài phú dài hơn trăm câu, có tên là "Lư Khê nhàn điếu tam thập nhị phú". Số thơ và phú này, về sau được khắc bản in thành một tập, có tên là "Minh bột di ngư" (Ông chài còn sót lại ở đất Minh bột).
|
|
Vị trí Lư Khê.
|
|
Sách "Gia Định thành thông chí" chép:
|
|
Rạch Lư Khê, xưa có hai nhánh trổ, một nhánh đổ ra biển, một nhánh thông với vũng Đông Hồ. Nơi hợp lại của hai dòng nước tạo thành một ao rộng, nước sâu trong vắt và nhiều cá. Ngược dòng Lư Khê, hai bên là những ngọn núi nhỏ nhấp nhô cùng với những túp lều tranh lúp xúp của dân chài. Về sau, khi quốc lộ 80 được xây dựng, cửa rạch Lư Khê thông ra biển đã bị lấp, con rạch chỉ còn một nhánh trổ ra vũng Đông Hồ.
|
|
Thơ.
|
|
Bài chữ Nôm.
|
|
Bài này nằm trong tập "Hà Tiên thập cảnh khúc vịnh", gồm một khúc vịnh dài 34 câu, và kết thúc bằng một bài thơ Đường luật như sau:
|
|
Lời bình.
|
|
Tác giả đã khéo chọn "lư" (cá vược) đối với "lộc" (nai), khéo mượn cảnh thuyền chài về đỗ bến đối lại với nghề canh tác ở chốn nông thôn (Lộc trĩ thôn cư); để chứng minh rằng vùng đất mới Hà Tiên, chẳng những đồng ruộng phì nhiêu mà sông biển cũng rất phong phú.
|
|
Tất cả làm cho người dân có được một cuộc sống ấm no, an lạc và thái bình như thời Nghiêu, Thuấn.
|
|
|