21 lines
7.0 KiB
Plaintext
21 lines
7.0 KiB
Plaintext
Kênh Dị Nghị
|
|
|
|
Kênh Dị Nghị là phương tiện truyền tin cho các Nhân viên Ngoại giao và các công dân Mỹ khác làm việc tại Bộ Ngoại giao và Cơ quan Phát triển Quốc tế, có mục đích mời phê bình có tính xây dựng chính sách chính phủ.
|
|
Thành lập năm 1971, Kênh Dị Nghị được dùng 123 lần trong bốn thập niên đầu tiên, hiện nay bốn đến năm điện báo dị nghị được gởi mỗi năm. Các chính sách ngoại bị chỉ trích khác nhau rất nhiều. Điện báo Blood năm 1971 lấy tên tác giả Archer Blood trách móc chính sách Mỹ tán thành nhà độc tài Pakistan Yahya Khan đã chủ trương cuộc diệt chủng ở Đông Pakistan. Các điện báo khác chỉ trích Hoa Kỳ tán thành các lãnh đạo chuyên chế, phản đối không can thiệp vào các khủng hoảng và sát chủng hoặc phê bình sự can dự vào các xung đột quân sự; ví dụ, một điện báo dị nghị năm 1992 phản đối sự án binh bất động trong cuộc diệt chủng Bosnia được lấy công là dẫn đến Hòa Ước Dayton. Điện báo có số chữ ký lớn nhất tới nay là của năm 2017 khiển trách Chính Lệnh 13769 của Donald Trump cấm công dân của bảy nước đa số Hồi Giáo vào nước, di dân: tầm một ngàn nhà ngoại giao ký tên vào điện báo.
|
|
Các điện báo dị nghị đều đến tay các nhân viên Bộ Ngoại giao cao cấp và được hồi âm từ Cục Quy Hoạch Chính Sách của bộ. Theo quy định thì các nhà ngoại giao trình điện báo dị nghị được bảo vệ khỏi trả đũa, tuy nhiên vài người do dự sử dụng Kênh Dị Nghị vì lo sợ sẽ cản trở việc thăng quan tiến chức.
|
|
Lịch sử và sử dụng.
|
|
Kênh Dị Nghị thành lập năm 1971, căn nguyên là các mối lo ngại quan điểm dị nghị cùng phê bình có tính xây dựng hoặc bị kiểm duyệt hoặc bị phớt lờ trong Chiến tranh Việt Nam, là ý tưởng của Bộ trưởng Ngoại giao William P. Rogers. Tháng 2 năm 1971, quyền dị nghị của nhân viên ngoại chính thức được ấn định trong "Sổ Tay Ngoại giao".
|
|
Kênh Dị Nghị dành cho "cân nhắc xem xét các ý kiến khác biệt, dị nghị về các vấn đề ngoại giao quan trọng, không thể thông tri một cách đầy đủ và nhanh chóng bằng các kênh hay thủ tục thông thường." Chỉ các ý kiến về vấn đề chính sách mới được đăng lên, còn nếu về "vấn đề quản lý, hành chính hay nhân sự không quan hệ đáng kể với vấn đề ngoại giao quan trọng thì không thể dùng Kênh Dị Nghị." Các điện báo được trình lên nhân viên cao cấp của Cục Quy Hoạch Chính Sách trong Bộ Ngoại giao, phải được xác nhận trong hai ngày và có hồi âm trong 30-60 ngày.
|
|
Các nhà ngoại giao đánh dị nghị trên quy tắc được bảo vệ khỏi bị trả đũa; "Sổ Tay Ngoại giao" có ghi rằng "tự do không bị trả thù đối với người dùng Kênh Dị Nghị được thi hành triệt để." Tuy nhiên, nhiều người không sử dụng vì lo sợ trả đũa.
|
|
Từ năm 1971 đến 2011 có 123 điện báo dị nghị, số lượng nhiều nhất là vào năm 1971 khi 28 điện báo được nộp "trong thời chính quyền Carter mà theo mọi người việc sử dụng kênh dị nghị được khuyến khích—hoặc ít nhất không bêu xấu." Sau khi Ronald Reagan đắc cử tổng thống, số điện báo giảm mạnh xuống 15 năm 1981 và chỉ năm năm 1982, do quan điểm tại "các đại sứ quán Hoa Kỳ trên khắp thế giới... rằng Reagan cùng Bộ Ngoại giao không cởi mở với các ý kiến không tương đồng với đánh giá của đại sứ," và sự nghiệp của nhà ngoại giao có thể bị tổn hại; ví dụ vài ngoại giao nghĩ sử dụng Kênh Dị Nghị giảm khả năng được bổ nhiệm làm đại sứ. Trong niên đại 2010 tầm bốn đến năm điện báo dị nghị được gởi mỗi năm.
|
|
Các điện báo dị nghị có tiếng bao gồm:
|
|
Công bố công khai các điện báo dị nghị.
|
|
Các điện báo dị nghị dành cho nội bộ và không công bố ngay, dù có rò rỉ. Vài bản dị nghị đánh dấu là nhạy cảm nhưng không phân loại. Wayne Merry là cựu nhà ngoại giao Hoa Kỳ đánh điện báo dị nghị năm 1994 trong khi đặt ở Nga, năm 1999 làm yêu cầu Luật Tự Do Thông tin lấy bản sao của tờ điện báo; năm 2003 Bộ Ngoại giao từ chối, viện lý do là (1) "công bố và cho lưu hành công chúng các thơ tín Kênh Dị Nghị, kể cả trong trường hợp của ông là cho người soạn thảo thông điệp, sẽ cản trở nhân viên của Bộ sẵn sàng lên Kênh Dị Nghị để biểu đạt ý kiến một cách tự do" và (2) "thơ tín Kênh Dị Nghị có tính thương nghị, tiền định và là thông tin liên lạc nội bộ cơ quan."
|
|
Viện Tài liệu Lưu Trữ Quốc An ở Đại học George Washington đã dùng Luật Tự Do Thông tin để lấy điện báo dị nghị, ban đầu từ thập niên 70 và 80 đều bị từ chối, Bộ Ngoại giao viện dẫn Miễn Trừ 5 của đạo luật cho phép cơ quan khước từ đối với các tài liệu "tiền định". Tuy nhiên Luật Cải Thiện Luật Tự Do Thông tin năm 2016 cấm dùng miễn trừ với tài liệu cũ hơn 25 năm, sau Viện Lưu Trữ tái yêu cầu các bản điện báo và Bộ Ngoại giao bắt đầu giao nộp lại. Năm 2018 Viện Lưu Trữ công bố các điện báo dị nghị đã nhận cùng phản hồi của Cục Quy Hoạch Chính Sách, bao gồm Anthony Lake, Warren Christopher và Paul Wolfowitz.
|
|
Giải thưởng Phê Bình Có Tính Xây dựng.
|
|
Các nhân viên ngoại giao dùng Kênh Dị Nghị một cách xây dựng có thể nhận được Giải thưởng Phê Bình Có Tính Xây dựng của Hiệp Hội Ngoại giao Hoa Kỳ (tuy không phải là một điều kiện).
|
|
Các cơ chế tương tự.
|
|
Cơ quan Phát triển Quốc tế cũng có kênh tương tự là Kênh Trực Tiếp thành lập năm 2011, khác với Kênh Dị Nghị là các nhân viên nước ngoài và nhà thầu đều được sử dụng.
|
|
Cục Tình Báo Trung ương có "các đội đỏ" gồm tình báo viên và phân tích viên "phụ trách tranh luận chống lại sự thường thức phổ thông của ngành tình báo và phát hiện lỗ hổng trong lý luận và phân tích." Neal Katyal viết Kênh Dị Nghị của Bộ Ngoại giao có nhiều điểm tương đồng và cho rằng chính phủ liên bang cần nhiều chế hành nội bộ cơ quan hơn để chế độ hóa hành vi dị nghị.
|
|
|